«Υπνε μου πάρε το παιδί να μου το σεργιανίσεις
στο ρόδο των περιβολιών, στο κρύο νερό της βρύσης
παρ΄ το και δείξε του να βρει των παλατιών τη στράτα
που ΄ναι του ρήγα οι θησαυροί και τα κωνσταντινάτα»
Όταν η Αγία Ελένη βρήκε το 326 μ.Χ. στα Ιεροσόλυμα θαμμένο τον Τίμιο Σταυρό, διέταξε να κοπεί στα δύο. Ο μισός να παραμείνει στον τόπο του μαρτυρίου και ο άλλος μισός να πάρει τον δρόμο προς τη βασιλεύουσα, την πρωτεύουσα της Ορθοδοξίας.
Την ώρα που το πριόνι χάραζε με τα μεταλλικά του δόντια το Τίμιο Ξύλο, ο άρχοντας χρυσοχόος του παλατιού, έτρεξε, άπλωσε κατάχαμα ένα μεταξωτό υφαντό και μάζεψε το ιερό πριονίδι, για να μην σκορπιστεί και το πατήσουν τα βέβηλα πόδια των ολιγόπιστων και των ασεβών.
Επειτα από μακρύ δρόμο, καθώς ιστορεί ο θρύλος φθάνοντας στην πόλη, ο Αρχοντας το πήγε στο αυτοκρατορικό νομισματοκοπείο. Μαζί με άλλα πολύτιμα μέταλλα το έριξε στο χωνευτήρι. Από το φανταστικό αυτό μίγμα κόπηκαν τα πρώτα περιώνυμα φλουριά, τα κωνσταντινάτα, με το ιδιότυπο βαθουλωτό σχήμα που έχουν για κύρια παράστασή τους τον Τίμιο Σταυρό, ανάμεσα στον Μεγάλο Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Αγία Ελένη.
Ισως, η ευλαβική δοξασία ότι το Κωνσταντινάτο περιέχει μόρια από το Τίμιο Ξύλο, παρακίνησε τη λαϊκή φαντασία να περιβάλλει το περίτεχνο βυζαντινό φλουρί, με πλήθος μαγικές ιδιότητες, τόσες όσες κανένα άλλο σύμβολο των ελληνικών λαϊκών παραδόσεων.
Ο λαός πιστεύει, πως το Κωνσταντινάτο, όταν λειτουργηθεί από δεσπότη τη Μεγάλη Πέμπτη και μείνει σαράντα μέρες στο εικονοστάσι του σπιτιού, αποτελεί φυλαχτό ακαταμάχητο για όποιον το έχει στον κόρφο του «επιστέρνιον φυλακτήριον» ακόμη και για βασιλιάδες. Διώχνει τη βασκανία, σταματάει την αιμορραγία, γιατρεύει τη χρυσή, θεραπεύει την επιληψία, ρίχνει τον ψηλό πυρετό και γενικά όποιος το φορέσει δεν πρέπει να φοβάται τίποτα.
Φαίνεται πως στην αυτοκρατορική εποχή ο Θεός και η πίστη δεν ήταν ζυμωμένα μόνο στις καρδιές αλλά και στα νομίσματα.
Κάθε περιοχή του αποδίδει μία ή και περισσότερες υπερφυσικές δυνάμεις. Ακόμη είναι δώρο και ευχή για καλά στέφανα και το αβάσκαντο στολίδι κάθε πανέμορφης των δημοτικών τραγουδιών.
Κωνσταντινάτο θα γενώ να μ΄ έχεις στο λαιμό σου,
βράδυ – πρωί να με φιλείς, σαν κάνεις τον σταυρό σου.
Απ΄ όλες τις θαυματουργές ιδιότητες του Κωνσταντινάτου ευχόμαστε με την ευκαιρία της γιορτής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, Προστάτιδων των Αργυροχρυσοχόων να αφιερώσετε στο δικό σας άνθρωπο την ελπίδα να σας χαρίσει ό,τι ποθείται και να ευοδωθούν όλες οι ενδόμυχες επιθυμίες σας.
Πηγή: goldcity.gr